Adran 20 Canfyddiadau’r adolygiad

Croeso i’r adolygiad o sut mae Llywodraeth Cymru yn rhoi Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol ar waith.

Prif ganfyddiadau

·      Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol yn parhau i gael ei chydnabod yn fyd-eang yn y modd y mae’n llywio polisi cyhoeddus Cymru.

·      Mae ei ddylanwad bellach yn ymestyn y tu hwnt i’r sefydliadau a gwmpesir yn uniongyrchol gan y Ddeddf.

·      Mae cynnydd hyd yn hyn wedi dibynnu i raddau helaeth ar arweinyddiaeth ac ymrwymiad, yn hytrach na systemau sydd wedi’u sefydlu.

·      Mae arweinyddiaeth gref, cyfathrebu rheolaidd, ac adolygu parhaus yn hanfodol i symud ymlaen.

Themâu Allweddol

Pobl a Diwylliant

• Mae balchder amlwg yn y ddeddfwriaeth arloesol hon, er nad yw pawb yn deall yn iawn sut i’w rhoi ar waith.
• Mae llawer o ddeunyddiau dysgu yn bodoli — rhai’n gryf — ond dylai’r Llywodraeth ganolbwyntio ar yr hyn sy’n gweithio a chynyddu dulliau arloesol.
• Anogir meddwl hirdymor, ond mae argyfyngau parhaus a materion capasiti yn aml yn rhwystro ei gymhwyso’n llawn.

Proses

• Mae’r Ddeddf yn dylanwadu ar sut mae polisïau’n cael eu creu a’u darparu, ond nid yn gyson eto ar draws pob adran.
• Er bod mecanweithiau atebolrwydd yn bodoli i olrhain gweithrediad, nid ydynt bob amser yn cael eu defnyddio’n effeithiol.

Arweinyddiaeth y Sector Cyhoeddus

• Mae potensial heb ei gyffwrdd i Lywodraeth Cymru arwain a chydweithio ag eraill i hyrwyddo arfer gorau, creu adnoddau, a rhannu dysgu.

Argymhelliad y Comisiynydd

Dylai Llywodraeth Cymru barhau i wella sut mae’r Ddeddf yn llywio ei gwaith, gan gefnogi Gweinidogion i gyflawni nodau llesiant a chymhwyso’r egwyddor datblygu cynaliadwy.

I wneud hyn, dylai Llywodraeth Cymru gyhoeddi cynllun sy’n ymateb i ganfyddiadau’r adroddiad hwn. Dylai’r cynllun:

• Pennu camau gweithredu clir a llinellau amser cyflawni
• Cynnwys prosesau adrodd ac adolygu blynyddol
• Amlinellu cydweithio ag eraill, gan gynnwys Swyddfa’r Comisiynydd

Dylid monitro cynnydd gyda’r Comisiynydd a’i adrodd ochr yn ochr ag adroddiad blynyddol Llywodraeth Cymru.

Mae’r Comisiynydd yn annog sefydliadau eraill — o fewn a thu allan i Gymru — i wneud eu hymrwymiadau eu hunain i gynaliadwyedd a diogelu anghenion cenedlaethau’r dyfodol.

Fel rhan o’r gwaith hwn, mae Swyddfa’r Comisiynydd wedi datblygu matrics aeddfedrwydd ar y cyd â Llywodraeth Cymru a rhanddeiliaid. Mae’r offeryn hwn yn helpu sefydliadau i asesu eu cynnydd a chymryd camau ymarferol tuag at roi’r Ddeddf ar waith.

Er bod meysydd sydd angen sylw, mae’r Comisiynydd yn hyderus bod y Ddeddf yn cael effaith ledled Cymru — ac yn ennill cydnabyddiaeth ledled y byd.