Mae cynllun cenedlaethol Cymru ar gyfer gwneud mwy nag ailgylchu yn cefnogi cymunedau a busnesau i osgoi gwastraff wrth gysylltu a rhannu adnoddau

Yr heriau:

• Diwylliant tafladwy sy’n rhoi straen ar ein waledi ac adnoddau naturiol ein hamgylchedd.
• Arwahanrwydd cymdeithasol cynyddol, colli sgiliau traddodiadol, a chysylltiadau cymunedol gwannach.
• Cadwyni cyflenwi bwyd cymhleth yn arwain at wastraff a thlodi bwyd cynyddol.

Efallai bod Cymru ar y blaen o ran ailgylchu, ond nod Llywodraeth Cymru yw mynd hyd yn oed ymhellach. Gan ddefnyddio Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol fel fframwaith, mae ei strategaeth wastraff ddiweddaraf yn canolbwyntio ar adeiladu economi gylchol—un sy’n lleihau gwastraff, yn cryfhau cymunedau, ac yn ein gyrru tuag at sero net erbyn 2050.

Wedi’i llywio gan fwy na 2,000 o bobl a gymerodd ran drwy 40 o ddigwyddiadau wyneb yn wyneb, ymgynghoriadau a gweminarau, mae gweledigaeth y strategaeth ar gyfer y dyfodol yn cynnwys Cymru lle mae pawb yn cydweithio dros economi gylchol gyda llai o wastraff ac olion traed carbon is a gwell cysylltiadau cymunedol.

Buddsoddi mewn gweithredu cymunedol

Mae Mwy Nag Ailgylchu yn dibynnu ar weithredu cydweithredol ac integredig gan Lywodraeth Cymru, awdurdodau lleol, busnesau a chymunedau a gallwn eisoes weld gweithredu arloesol ac ysbrydoledig yn digwydd ar lawr gwlad.

Cewynnau y gellir eu hailddefnyddio yng Ngogledd Cymru

• Wedi’i leoli yn Wrecsam, Sir Ddinbych a Sir y Fflint, mae’r Cynllun Cewynnau Go Iawn yn darparu cyngor, treialon a benthyciadau o becynnau cewynnau y gellir eu hailddefnyddio i bobl mewn caledi ariannol i leihau eu gwastraff a chostau ariannol cewynnau untro.
• Ers 2015 maent yn amcangyfrif eu bod wedi atal dros 3 miliwn o gewynnau rhag mynd i safleoedd tirlenwi.

Llyfrgell o bethau Benthyg Cymru

• Mae llyfrgelloedd o bethau yn cael eu sefydlu ledled Cymru, gan alluogi pobl i fenthyca’r hyn sydd ei angen arnynt a rhoi’r hyn nad ydynt yn ei wneud, gan gyfuno adnoddau cymunedol i leihau gwastraff ac allyriadau carbon, a chaniatáu i bobl fenthyca eitemau am gost isel efallai na fyddent wedi gallu eu fforddio fel arall.
• Ers 2020, mae Benthyg Cymru wedi cefnogi 15,000 o ‘fenthyciadau’ ledled Cymru, sydd wedi arbed £400k i gartrefi yng Nghymru ac wedi lleihau allyriadau carbon 180,000 kg.

Caffi Trwsio Cymru

• Gyda’r nod o weld caffi atgyweirio ym mhob cymuned ledled Cymru, mae Caffi Trwsio Cymru yn gweithio gyda gwirfoddolwyr i hyrwyddo diwylliant ailddefnyddio ac atgyweirio, rhannu sgiliau a thrwsio eitemau am ddim.
• Maent yn cefnogi rhwydwaith o fwy na 140 o gaffis atgyweirio ac ers 2020 maent wedi trwsio 19,377 o eitemau, gan arbed 637,503.3KG o allyriadau carbon Co2e.

Fareshare Cymru

• Yn ystod pandemig COVID-19, bu Llywodraeth Cymru a Fareshare Cymru mewn partneriaeth â Chastell Howell i ailddosbarthu bwyd dros ben o’u cadwyni cyflenwi.
• Cefnogodd 188 o gymunedau a grwpiau elusennol y gwaith hwn, ac ailddosbarthwyd mwy na 3 miliwn o brydau bwyd i’r rhai mewn angen yn ystod y pandemig.