Adran 20 Canfyddiadau’r adolygiad

Prif ganfyddiadau:  

·      Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol yn parhau i gael ei chydnabod yn fyd-eang yn y modd y mae’n llywio polisi cyhoeddus Cymru.

·      Mae ei ddylanwad bellach yn ymestyn y tu hwnt i’r sefydliadau a gwmpesir yn uniongyrchol gan y Ddeddf.

·      Mae cynnydd hyd yn hyn wedi dibynnu i raddau helaeth ar arweinyddiaeth ac ymrwymiad, yn hytrach na systemau sydd wedi’u sefydlu.

·      Mae arweinyddiaeth gref, cyfathrebu rheolaidd, ac adolygu parhaus yn hanfodol i symud ymlaen.

Themâu Allweddol

Pobl a Diwylliant

1. Mae balchder amlwg yn y ddeddfwriaeth arloesol hon, er nad yw pawb yn deall yn iawn sut i’w rhoi ar waith.
2. Mae llawer o ddeunyddiau dysgu yn bodoli — rhai’n gryf — ond dylai’r Llywodraeth ganolbwyntio ar yr hyn sy’n gweithio a chynyddu dulliau arloesol.
3. Anogir meddwl hirdymor, ond mae argyfyngau parhaus a materion capasiti yn aml yn rhwystro ei gymhwyso’n llawn.

Proses

4. Mae’r Ddeddf yn dylanwadu ar sut mae polisïau’n cael eu creu a’u darparu, ond nid yn gyson eto ar draws pob adran.
5. Er bod mecanweithiau atebolrwydd yn bodoli i olrhain gweithrediad, nid ydynt bob amser yn cael eu defnyddio’n effeithiol.

Arweinyddiaeth y Sector Cyhoeddus

6. Mae potensial heb ei gyffwrdd i Lywodraeth Cymru arwain a chydweithio ag eraill i hyrwyddo arfer gorau, creu adnoddau, a rhannu dysgu.

Argymhelliad y Comisiynydd

Dylai Llywodraeth Cymru barhau i wella sut mae’r Ddeddf yn llywio ei gwaith, gan gefnogi Gweinidogion i gyflawni nodau llesiant a chymhwyso’r egwyddor datblygu cynaliadwy.

I wneud hyn, dylai Llywodraeth Cymru gyhoeddi cynllun sy’n ymateb i ganfyddiadau’r adroddiad hwn. Dylai’r cynllun:

• Pennu camau gweithredu clir a llinellau amser cyflawni
• Cynnwys prosesau adrodd ac adolygu blynyddol
• Amlinellu cydweithio ag eraill, gan gynnwys Swyddfa’r Comisiynydd

Dylid monitro cynnydd gyda’r Comisiynydd a’i adrodd ochr yn ochr ag adroddiad blynyddol Llywodraeth Cymru.

Mae’r Comisiynydd yn annog sefydliadau eraill — o fewn a thu allan i Gymru — i wneud eu hymrwymiadau eu hunain i gynaliadwyedd a diogelu anghenion cenedlaethau’r dyfodol.

Fel rhan o’r gwaith hwn, mae Swyddfa’r Comisiynydd wedi datblygu matrics aeddfedrwydd ar y cyd â Llywodraeth Cymru a rhanddeiliaid. Mae’r offeryn hwn yn helpu sefydliadau i asesu eu cynnydd a chymryd camau ymarferol tuag at roi’r Ddeddf ar waith.

Er bod meysydd sydd angen sylw, mae’r Comisiynydd yn hyderus bod y Ddeddf yn cael effaith ledled Cymru — ac yn ennill cydnabyddiaeth ledled y byd.